آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که چرا وقتی به اجسام واقعی نگاه می‌کنیم آن‌ها را سه بعدی می‌بینیم ولی تصویر همین اجسام در صفحه تلویزیون دو بعدی است؟ به جای پاسخ دادن به این سوال بیایید به چگونگی فرآیند دیدن نگاهی بیاندازیم.

تنها تحریک محیطی که باعث ایجاد تصاویر در مغز ما می‌شود، نور است. آن هم نور ساده با طول موج‌های مختلف. وقتی جسمی در دور دست قرار دارد، شعاع‌های نور بازتابی که از آن به دو چشم ما می‌رسد با یکدیگر موازی هستند. ولی وقتی همان جسم نزدیک می‌شود، این شعاع‌ها دیگر موازی نیستند. این خطوط از اجسامی که در نزدیکی چشم ما هستند به طور واگرا گسیل می‌شوند و چشم ما برای دیدن آن‌ها باید کمی تغییر حالت بدهد. برای اینکه این مطلب را بهتر متوجه شوید، جسمی را از فاصله دور تا نزدیک بینی خود حرکت دهید. حتما متوجه تغییر فیزیکی قسمتی از چشم خود می‌شوید. این تغییر توسط مغز کنترل می‌شود و میزان تغییرات نیز توسط مغز ثبت می‌شود. همین اطلاعات به مغز کمک می‌کند تا فاصله اجسام تا چشم را تخمین بزند. برای مثال مغز با توجه به اینکه چشم برای دیدن یک جسم تقعر بسیار کمی پیدا کرده‌، متوجه می‌شود که این جسم احتمالاً در فاصله‌ای نزدیک قرار دارد. ایده کلیدی ضبط و پخش تصاویر هم دقیقاً در همین عملکرد مغز و چشم است. در تلویزیون‌های سه بعدی سعی می‌شود تصاویری ارائه شود که برای هر چشم در محل متفاوتی قرار داشته باشد تا مغز آن‌ها را به صورت غیر مسطح و عمق دار تشخیص دهد.

یکی از قدیمی ترین،پر مصرف ترین و ارزانترین عینکهای سه بعدی ، عینک آناگلیف است .

 آناگلیف واژه انگلیسی است و به معنی برجسته و تزئینات برجسته می باشد.
مهمترین بخش عینک های سه بعدی آناگلیف، فيلترها و رنگ های دقیق آن هستند که باید دارای ویژگی های خاصی باشند که به چند مورد آنها اشاره می کنم.

الف(رایج ترین عینک های آناگلیف از دو فیلتر قرمز و فیروزه ای ساخته می شوند که در سالهای گذشته از رنگ های قرمز و آبی و در سال های ماقبل آن از رنگ های قرمز و سبز ساخته می شدند که در نوع قرمز / سبز تصاویر سه بعدی به صورت سیاه و سفید رویت می شد و اینها از نقاط ضعف آناگلیف بشمار می آمدند.

ب( فیلترهای عینک سه بعدی آناگلیف دارای کد رنگی انحصاری خود را دارا می باشند که این کدها استاندارد بین المللی دارند و در غیر اینصورت غیر قابل استفاده خواهند بود که اولین و بزرگترین تولید کننده این فیلترها کارخانه ای انگلیسی است.

ج( فیلترهای آناگلیف باید کاملا شفاف باشند تا به خوبی نور را از خود عبور دهند و به هیچ وجه نباید کدر یا کثیف و یا خش دار باشند که در مورد عینک های تقلبی این موضوع بیش از سایر موارد محسوس می باشد.

د( فیلترهای آناگلیف نباید خاصیت ذره بینی داشته باشند و به هیچ وجه نباید شکست نور ایجاد کنند چرا که هدف آنالیز و تفکیک رنگ به وسیله فیلترها می باشد تا هر کدام از چشمان ما تصویر مخصوص خود را دریافت کنند.

ح) عینک های سه بعدی آناگلیف استاندارد که از دو فیلتر قرمز و فیروزه ای ساخته می شوند باید طوری تولید شوند که فیلتر قرمز مقابل چشم چپ و فیلتر فیروزه ای مقابل چشم راست قرار بگیرد. البته استثنایی هم وجود دارد که به یک کمپانی منحصر می شود و عمومیت ندارد.

و) ویژگی رنگ قرمز در عینک های آناگلیف به صورتي مي باشد که طیف رنگ هم نوع خود را نامرئی (خنثی) و رنگ مکملش را مرئی می نماید. ویژگی رنگ فیروزه ای نیز باید همانند رنگ قرمز عمل کند تا هر کدام از چشمان ما قادر به دیدن تصویر مربوط به خودش باشد.

ز) میزان تیرگی رنگ قرمز و فيروزه اي در عينك سه بعدي آناگليف چنان است که اگر از یک عینک آناگلیف در شرایط مناسب عکس سیاه و سفید تهیه شود مقدار تیرگی این دو رنگ یکسان خواهد بود و هر دو به یک رنگ خاکستری دیده خواهند شد و اگر چیزی بجز این باشد درک تصویر در مغز بیننده با تاخیر رسیدن فوتونهای نور دچار اختلال خواهد شد و در نتیجه تصویر به راحتی رویت نخواهد شد و بیننده دچار سرگیجه می شود.

  1-   کاربرد سه بعدی و عینکهای سه بعدی در علوم

الف - استریوسکوپ

از این نوع سه بعدی در علوم مختلفی استفاده می شود از جمله پزشکی که عکسهای رادیولوژی سه بعدی برای تشخیص آسیب دیدگی در منطقه خاص ، چشم پزشکی که انواع تست سه بعدی بینی را شامل می شود ،در علم شیمی پیوند دو مولکول بصورت سه بعدی بررسی می شود ، میکروسکوپ های دو چشمی برای بررسی و مشاده خلل و فرج مورد آزمایشی که نیاز به دید سه بعدی دارند استفاده میشوند و یا در زمین شناسی که با استفاده از نقشه برداری هوایی بصورت سه بعدی می توانند عمق دره ها ، ارتفاع کوهها و میزان پراکندگی پوش گیاهی مناطق جنگلی را با دقت بالایی بررسی کرده و عمق و بعد مناطق آنها را از نظر ارتفاع از سطح دریا و غیره تشخیص دهند و همچنین در تهیه انواع نقشه های سه بعدی مناطق مختلف ازاستریوسکوپ استفاده می کنند. از دیگر علوم، علم تصویر برداری است که برای تهیه عکسها و فیلمهای سه بعدی از دوربینهای دو لنزی (استریوسکوپ) استفاده میشود .

ب- آناگلیف

 در این نوع سه بعدی از عینکهای دو رنگ با دو رنگ مکمل که پیشتر گفته شد استفاده شده و در علوم پزشکی مخصوصا چشم پزشکی جهت تستهای سه بعدی بینی TNO و تشخیص کور رنگی بکار میرود. هچنین به دلیل سادگی و  ارزان بودن عینک آناگلیف در عکاسی و فیلم برداری سه بعدی کاربرد فراوان دارد.

ج- پلاریزه

          از اینگونه عینکها در جراحی مناطق غیر قابل دسترسی بدن و همچنین در تست سه بعدی مگس یا تیتموس از عینکهای پلاریزه استفاده میشود.

در پخش فیلمهای سه بعدی خصوصا تلویزیونهای ال جی و سینما های سه بعدی برای بالا بردن کیفیت تصویر از این نوع سه بعدی استفاده می شود.

که این نوع سه بعدی را سه بعدی پلاریزه دایروی گویند.